نقش خانواده در تربیت اقتصادی و اقتصاد مقاومتی – از خانه خودمان شروع کنیم
خانوادهها نقش مهمی در شرایط اقتصادی دارند. رعایتکردن اموری مانند الگوی صحیح مصرف، استفاده بهینه از امکانات، مدیریت منابع، خرید کالاهای تولید داخل منجر به رشد اقتصادی جامعه میشود. برای تربیت اقتصادی از کجا شروع کنیم؟ و چطور فرهنگ اقتصادی مناسبی را به فرزندان خود منتقل کنیم؟
به نیازهای کاذبمان «نه» بگوییم
انسانها برای زندگی سالم نیازهایی حقیقی مثل خوردن، پوشیدن و آرامش دارند. اگر در رفع این نیازها هویت ما با مصرفگرایی گره بخورد، نیازهای ما دیگر حقیقی نیستند و نیازهایی کاذب میشوند. در خانه ما چقدر تبلیغات بازرگانی و برندها حضور دارند؟ اهل چشم و هم چشمی هستیم و وسایل غیرضروری در خانهمان جمع میکنیم؟ با فهرست مشخصی برای خرید از منزل خارج میشویم؟ یا پاساژگردی و دیدن ویترین مغازهها فهرست خرید دیگری که به آنها احتیاج نداشتیم به ما میدهند!
فقط مصرفکننده نباشیم
سهم خانواده ما در تولید مایحتاج خانه چقدر است؟ اعضای خانه ما چه هنرها و مهارتهایی دارند؟ گاهی سبک زندگی و مشغلههای روزمره مانع میشوند که خودمان کارهای خانه را انجام بدهیم و به راحتی با گرفتن یک شماره، کاری را پیش میبریم؛ در حالیکه یادگرفتن و تمرین برخی هنرها و مهارتها مثل آشپزی، شیرینیپزی، برقکاری، تعمیر وسایل و... خانواده را تبدیل به خانواده مولد کرده و هزینههای مصرفی را کاهش میدهد.
بهروز بودن
والدین اگر از جهت ظاهری، نگرشی، ذهنی، توانمندی بهروز باشند و به استانداردهای ذهنی نوجوانشان نزدیک باشند تعامل موثری با هم خواهند داشت. در این صورت فرزند ما از ما الگوبرداری میکند و کمتر تحت تاثیر دوست لاکچریپوش، یا همسایه برندپوش و ... قرار میگیرد.
توجه به مد یا ظرفیت مصرف؟
اگر کالایی ظرفیت مصرفش 10 سال باشد، از آن استفاده میکنیم؟ یا دلمان را میزند؟ رسانه به ما میگوید که: « کالایی از مد افتاده؟» یا وبگاههایی نظیر «دیوار» ما را تهییج میکنند که کالایی را بفروشیم و وسیله دیگری به وسایل منزل اضافه کنیم؟ منزل ما محلی برای آرامش و زندگی کردن ماست؟ یا تبدیل شده به انبوهی از وسایل که به سختی میتوانیم زندگی کنیم؟
امانتدار باشیم
در نگاه اسلام، قناعت بر اسراف ترجیح دارد. منابع طبیعی امانتی نزد ما برای آیندگان است. با مصرف درست منابع، مسئول بودن در مقابل دیگران را به فرزندانمان یاد بدهیم. آیا منطق ما در زندگی زیاد کردن ثروت و افزایش مال هست؟ در برابر هدر دادن کاغذ، آب، گاز و سایر منابع طبیعی بیتفاوت هستیم؟ زمستانها با لباس تابستانی در خانه میچرخیم؟ درز در و پنجرهها را نمیگیریم و توجهی نداریم؟
کار کردن و سختی کشیدن
فرزندانمان را اهل کار و تلاش بار میآوریم یا پول تو جیبی و کارت اعتباری و پرداختیهای ما به نحوی است که در ازای تنبلی هم تشویق میشوند؟ برای تربیت فرزندان نیاز هست اجازه بدهیم مسئولیتهای مختلفی را از کودکی تجربه کنند و در ازای برخی پاداش دریافت کنند. مدیریت پول تو جیبی، میزان آن، سختی و راحتیای که در دریافت آن دارند نقش به سزایی در مسئولیتپذیری فرزندان و شانه خالی کردن از کارها دارد.
بیانات استاد ابوالفضل اقبالی
نگارنده سرکار خانم صالحی پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی