5 نکته مهم در تربیت فرزندان
در تربیت فرزندان، ما با سوالات جزئی بسیاری مواجه میشویم. سوالاتی مثل: «چطور کودکم را جدا بخوابانم؟»، «چه کار کنم فرزندم مشقهایش را بنویسد؟» اگر این سوالات را از 5 نفر (مشاور یا دیگران) بپرسیم، ممکن هست به 5 جواب متفاوت برسیم.
دیدگاههای تربیتی مختلف، گاهی به جای کمک، کار تربیت را پیچیدهتر کرده و ما را بیشتر درگیر توجه به جزئیات مسائل تربیتی میکنند؛ سختی کار وقتی است که متوجه نشویم کدام نظر درست یا بهتر است؟ و احساس سردرگمی ما بیشتر بشود.
با رعایت این 5 نکته میتوانیم مسائل تربیتی را پیچیده نبینیم و در تربیت فرزندانمان بهتر عمل کنیم.
نکته اول: سادهسازی و توجه به کلیات
انسان موجودی پیچیده است. عالَم هم پیچیده و اسرارآمیز است؛ ولی کار انسان در عالم پیچیده نیست! همانطور که یک ماشین از قطعات مختلفی مثل: موتور، باتری، رادیاتور، باک و ... تشکیل شده؛ ولی برای رانندگی ما توجهی به همه ظرایف و جزییات ماشین نداریم، در تربیت هم اصول و مبانی کلیای وجود دارد که آگاهی از آنها و کسب مهارتهای لازم در این زمینه لازم است.
به جای توجه بیش از حد به جزئیات مسائل تربیتی و مضطرب شدن، دلهرههای تربیتیمان را کنار بگذاریم و با عمل به اصول و کلیات تربیتی، مطمئن باشیم که خداوند خطاهای جزئی ما را در تربیت جبران میکند.
نکته دوم: تربیت عملی
اگر پدر و مادر و معلمها اول خودشان را تربیت نکنند، نمیتوانند بقیه را هم تربیت کنند. هر چقدر میتوانیم روی خودمان کار کنیم. اگر فرزندی مسئولیتپذیر میخواهیم اول باید خودمان مسئولیتپذیر باشیم، اگر از اطرافیان و خانواده انتظار همراهی بیشتر داریم، لازم هست خودمان هم در نازلترین کارها و انجامشان با آنها همراهی داشته باشیم.
نکته سوم: فراهم کردن سختیهای عاقلانه
نسل امروز، به دلیل سختی نکشیدن نسلی شکننده شده است. برای تربیت بچهها به جای فراهم آوردن بهترین شرایط خوراک و پوشاک، آنها را با سختیهای مصلحتی مواجه کنیم تا در مقابل مشکلات زندگی توانایی لازم برای حلشان را پیدا کنند. اموری مثل کوهنوردی، اردوی جهادی، مسئولیت کاری جمعی در خانه و مدرسه مثل خرید نان و ... به تربیت فرزندان ما کمک میکند.
نکته چهارم: توجه به لطائف
همه ما در زندگی با امور کلی و کلانی مواجه هستیم. برای داشتن تربیتی موفق لازم هست به جزئیات امور افراد تحت تربیتمان هم توجه داشته باشیم. این توجه، توجهی عاطفی و انسانی است که به حال خوب فرزندان، خانواده و... کمک میکند مسائلی مثل: تاریخ تولد اهالی خانواده، تاریخ عقد و... . خومان را به کارهای خیر متمایل نشان بدهیم و برای این امور، از جزئیات بیش از حد و توجه به همه امور جزئی و همه مراسمات و ... دوری کنیم.
نکته پنجم: تربیت متناسب با زمان
برای تربیت درست فرزندان نیاز داریم بدانیم در عالَم چه خبر است؟ برای این امر توجه به ویژگیها و شرایط هر زمانه مهم است. به جای قرنطینه کردن و تربیت گلخانهای، تلاش کنیم فرزندانمان را برای 10 سال بعد و سالهای آینده تربیت کنیم. امام علی علیهالسلام در نامه 31 نهج البلاغه در اهمیت تربیت متناسب با زمان میفرمایند: «بعد از قرآن به تو چیزهایی را یاد دادم که به شبهات و مسائل روز دچار نشوی».
پینوشت:
اگرچه کسب دانش و مهارت، در تربیت به ما بسیار کمک میکند که از خطاهای تربیتی دور بمانیم؛ اما این مسأله نباید حالت افراطی پیدا کرده و ما را از تعادل خارج کند.در کنار تلاش برای بهتر بودن، تربیت خودمان و خانوادهها را به خدای متعال و اهل بیت علیهم السلام بسپاریم و بخواهیم که دستمان را در این راه بگیرند.
بیانات حجت الاسلام قاسمیان – دوره کرامت1 (مبحث تربیت جهادی)
نگارنده سرکار حانم صالحی پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی