گاهی فرزندانمان دست به رفتارهای پرخاشگرانهای میزنند که به مرور استمرار پیدا کرده و باعث کلافگی ما میشوند. احتمالاً این سؤال برای شما هم پیش آمده که چرا چنین رفتاری در کودک من بروز پیدا کرده؟ و چطور میتوانم آن را برطرف کنم؟ در این یادداشت به دور از برخی افراط و تفریطها در رفتار با کودکان به برخی راهکارهایی میپردازیم که میتواند از رفتار نامطلوب کودکان جلوگیری کند.
۱- حفظ جستجوگری و حقیقتجویی
کودک زیر ۷ سال می خواهد اطراف خود را کشف کند و آزادانه به بازی بپردازد. پس والدین باید فضا را برای آنها آماده کنند و از امر و نهی بیجا بپرهیزند تا کودک بتواند احساس جستجوگری خود را تخلیه کند. البته ممکن است این امکان وجود نداشته باشد که در همه موقعیتها کودک ما فعالیت آزادانه داشته باشد، مثلا مواردی که خطرات جانی در پی دارد، در چنین مواردی میتوان یا با او در فعالیت همراهی کرد تا از خطرات احتمالی جلوگیری کرد، یا فعالیت دیگری که همان فضا را دارد، اما از خطر بهدور است را به او پیشنهاد کرد.
۲- توجه به شرایط جسمی کودک
جسم و روح انسان بر یکدیگر اثر میگذارند، اگر جسم در کودک دچار مشکل شود بر روی خُلق کودک هم تاثیر میگذارد. برای نمونه، کمبود ویتامین در بدن اختلالاتی از جمله بیحوصلگی و بیصبری را به وجود میآورد. از طرفی، طبع و مزاج او نیز تأثیر زیادی در رفتار و خلق و خوی او دارد که بهتر است والدین غذای مناسب طبع او را مد نظر داشته باشند.
۳- پرهیز از محبت افراطی
گاهی تنهابودن کودک چه از جهت تعداد فرزندان و چه از جهت تکبودن در مقابل جنس متفاوت (تک پسری یا تک دختری)، باعث میشود که والدین توجه و محبت زیادی نسبت به کودک داشته باشند و به راحتی به هر خواسته معقول و نامعقول کودک پاسخ مثبت دهند. به اینترتیب کودک به تدریج میفهمد اگر در جایی مانع برای رسیدن خواستهاش داشته باشد باید با پرخاشگری به نتیجه دلخواه برسد. پس باید تلاش شود، تا جای ممکن محبت ما به فرزندان دچار افراط و تفریط نشود.
۴- الگوپذیری از محیط
انسانها در سنین مختلف، بهخصوص کودکی و نوجوانی الگوپذیری بالایی نسبت به اطرافیان خود دارند؛ اگر کودک در اطراف خودش محبوبی داشته باشد که دارای رفتار پرخاشگرانه است، از او الگو گرفته و پرخاشگری میکند. پس باید اطرافیان، بهخصوص افرادی که مورد علاقه کودک هستند را رصد کرد و در صورتی که آنها دارای چنین رفتاری هستند، کودک را تا جای ممکن از آنها دور نگه داشت یا الگوی دیگری برای او پیشنهاد کرد.
در پایان باید دقت داشت که این رفتار در یک روز ایجاد نشده و در یک روز نیز برطرف نخواهد شد. مانند سایر مداخلات تربیتی، برطرفکردن پرخاشگری بیش از هر چیز، به صبوری و انجام صحیح راهکارهای درست وابسته است.
نگارنده سرکار خانم جعفریان پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی