چگونه با کودکانی که دروغ میگویند، برخورد کنیم؟
ممکن است کودکان در سنین مختلف در صحبتهای خود دروغ بگویند؛ اما این عمل نشانه گناهکاری و تمایل به زشتی در آنها نیست؛ بلکه دروغگویی در کودکان دلایل دیگری دارد که در ادامه به بررسی آنها و ارائه راهکار خواهیم پرداخت.
حفظ کرامت
برخوردهای اشتباه و سرزنشگونه والدین در مواجهه با خطاهای کودکان، کرامت نفس و احساس ارزشمندی آنها را خدشهدار میکند. هنگامیکه سرزنش و مؤاخذه غیرصحیح نسبت به عملکرد کودک انجام میشود؛ او هم برای جبران این احساس ضعف در شخصیت خود دروغی را میگوید تا خود را درنظر دیگران بزرگ و ارزشمند سازد. بنابراین لازم است در مواجهه با اشتباهات کودکان به جای زیرسؤال بردن شخصیت آنها به کار اشتباه آنها بپردازیم. بهطور مثال بهجای اینکه به آنها بگوئیم تو «پسر بدی هستی»، به عمل اشتباه او در آن موقعیت به شیوه صحیح اشاره کنیم.
توجه مثبت
کودکانی که توجه کافی از والدین و بزرگترهای خود دریافت نمیکنند به رفتارهای غیرصحیح همچون دروغگویی روی میآورند. بنابراین توجه مثبت به کودک در زمینههای مختلفی همچون رفع نیازهای عاطفی او و پررنگکردن توانمندیهایش، احساس مورد توجه واقع شدن را به او میدهد و موجب امنیت روانی او خواهد شد تا برای جلب توجه دیگران نیازی به دروغگفتن نداشته باشد.
محبت
برخی از کودکان محبت کافی از والدین خود دریافت نمیکنند و این موضوع گاهی موجب دروغگویی آنها خواهد شد تا شرایط دلخواه والدین را برای جلب محبت آنها فراهم کنند. بنابراین ابراز محبت کافی به شیوههای مختلف کلامی و عملی، انتقال احساس دوست داشتهشدن، حمایت در موقعیتهای مختلف موجب میشود تا نیازی برای بیان حرفهای غیرواقعی جهت جلب محبت نداشته باشند.
الگوپذیری
الگوپذیری در کودکان بهخصوص از افرادی که دائما در تعامل نزدیک با آنها هستند، بالاست.
گاهی اطرافیان کودک در گفتگوهای خود، دروغهایی را بهصورت جدی یا شوخی مطرح میکنند و کودک شاهد این موارد است. با توجه به میزان اهمیت و نقش آن فرد برای کودک، کارها، صحبتها و رفتارهای او هم مورد توجه وی قرار میگیرد. بنابراین لازم است اطرافیان کودک توجه ویژهای در رفتار و گفتار خود داشته باشند تا انعکاس مثبت آن را با توجه الگوپذیری کودکان داشته باشند.
ارتباط صحیح
اصلاح روابط والدین با یکدیگر و فرزندان، موجب تقویت پیوندهای خانوادگی میشود. این بستر فراهمشده باعث رشد و بالندگی والدین و فرزندان است. در صحنه ارتباطات صحیح، رفتارهای منفی و غیرصمیمی قوت بروز چندانی ندارند و درصورت بروز قابل رفع شدن هستند. داشتن برنامههای مشترک تفریحی، اصلاح روابط، فراگیری راههای ارتباط مؤثر و... موجب شکلگیری ارتباطات صحیح خانوادگی خواهد شد.
نگارنده سرکار خانم مختارپور پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی