نقش خانواده در همدلی اجتماعی چیست؟
تربیت انسانها به فرهنگ خانوادهشان ربط دارد. خانوادهها علاوه بر تأثیراتی که از محیط میگیرند، بر فرهنگ جامعه هم اثر میگذارند. چه کارهایی در خانواده، باعث افزایش رفتارهایی مثل همدلی در اجتماع میشود؟
باور مشترک و پیوندهای روحی بین افراد، آنها را از خودمحوری خارج میکند و باعث شکلگیری خانواده و سایر اجتماعات میشوند. این پیوندهای روحی زمان و مکان ندارند. هر چه در خانواده بیشتر روی پیوستگی اعضاء، پررنگکردن باورهای مشترک و درآمدن از خودیت کار کرده باشیم، با افراد بیشتری پیوند میخوریم. به طور مثال کسی که در لبنان دلش برای انقلاب اسلامی ایران میتپد؛ عضوی از جبهه مقاومت است و رنجی که متوجه اوست، دیگران را هم بیتاب میکند.
محیط اجتماع هم بر فرهنگ خانوادهها و شکلگیری خصوصیات روحی و اخلاقی انسان اثر دارد. اگر توجه جامعه به این سمت باشد که از همه ظرفیتها برای کمک به افراد استفاده شود؛ بخشهای مختلف جامعه مثل خانوادهها، درگیر این موضوع خواهند شد و اعضای آن در جهت رسیدن به این اهداف تلاش بیشتری میکنند. بهطور مثال در دوره دفاع مقدس هم خانوادهها پشتیبانی از جبههها را برعهده داشتند.
در صدر اسلام هم همین باور مشترک بود که به مسلمانان کمک کرد شرایط سخت مثل تحریمهای اقتصادی در شعب ابیطالب و... را از سر بگذرانند. وجود زنانی مجاهد در خانوادهها باعث گسترش فرهنگ بخشش و همدلی اجتماعی میشد. کسانی مثل حضرت خدیجه (س) که با بخشش اموال خود برای پیوستگی و دوام امت اسلام تلاش کردند، الگویی شدند تا در همین روزها هم خانمها بهعنوان همسر و مادران خانواده، از جبهه مقاومت پشتیبانیهای خوبی میکنند.
هرچقدر خانوادههای بیشتری بتوانند مصادیق همدلی را معرفی کنند و در معرض دیگران بگذارند، و از اعضای کوچک و بزرگ خود کمک بگیرند، این پیوستگی امت اسلامی و روحیه همدلی بیشتر تقویت میشود. راهاندازی بازارچههای خیریه، تبیین شرایط مقاومت در هیئتها یا جمعهای خانوادگی، جلب مشارکت نوجوانان در این امور نمونههایی از این مشارکت خانوادگی هستند.
نگارنده سرکار خانم مختارپور پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی