رویای مامان همه کاره (چطور مادر بهتری باشم؟)
قسمت اول: من بلد نیستم
بهشت زیر پای مادران است. همه تحت تأثیر مادرانشان هستند؛ اما گاهی مزه شیرین مادری به دلایلی تلخ میشود. چطور میتوانیم مادر بهتری باشیم؟ در کرامت نوشت این هفته به اولین ریشه این نارضایتیها یعنی: «من بلد نیستم» میپردازیم.
توقف، ممنوع
بلدنبودن مادری، حس و حالی است که با تولد فرزند اول بیشتر میشود. یک مادر، پر از سؤالاتی است که جواب آنها را نمیداند یا نگران است که جواب کاملتری هم وجود داشته باشد. این موارد تنها گوشهای از سؤالات رایج مادران است: «چهکار کنم فرزندم زردی نگیرد؟»، «چرا همه بچههای من کولیک میگیرند؟ این همه مواظب تغذیهام هستم!»، «با نسخههای متفاوت و دخالتهای دیگران، چه کنم؟»، «چطور میتوانم به کارهای بیشتری برسم؟»، «درسم را الان ادامه بدهم بهتر نیست؟»، «اولویت فعلیام چیست؟ نکند دارم اشتباه تصمیم میگیرم؟» به جای سردرگمی در انبوه سوالات، مادری مشتاق باشیم که برای رسیدن به جواب سوالاتش متوقف نمیماند.
کنار زدن موانع
دخترها برای مادربودن خلق شدهاند؛ اگر از این فضا فاصله گرفتیم؛ اگر مادری برایمان کاری فرعی یا مزاحم شده؛ اگر دل به ظواهر قشنگی بستیم که با مادری ما جمع نمیشود، بهتر است هر عاملی که باعث گرد و خاکگرفتن مادریمان شده را کنار بگذاریم. گاهی اینستاگرام، سایتهای مختلف، مقایسهکردنها و چشم و همچشمیها، موانع جدی برای رشد ما هستند. عادت کردیم با هر سؤالی سراغ «گوگل» و «نینی سایت» برویم و ساعتها جوابهای مختلف را بالا و پایین کنیم. در آخر هم به جواب خوب و عمیقی نرسیم. گاهی غرق در وظایف و نقشهای دیگری شدهایم و یادمان رفته که مادری چقدر ارزشمند است و چه رسالتی بر دوش داریم. برای مادر خوبیبودن باید از موانع مادری فاصله بگیریم.
یادگرفتن مهارتها
علاوه بر غریزه مادری، اصول و مهارتهایی وجود دارند که به ما برای بهتر عملکردن کمک میکنند. نیازی نیست هر مسیری را از صفر شروع کنیم. از برایند رفتارها و تجارب دیگران استفاده کنیم. ببینیم دیگران قبلا چه راهی را باز کردند؟ انجام برخی امور مثل: اولویتبندی کارها بر اساس اهمیت و فوریت، کمکگرفتن از اعضای خانواده، اختصاص وقتی به خود برای کسب ارامش بیشتر، پذیرفتن خستگی و نیاز به استراحت از جمله این مهارتها هستند (۱).
خواندن قرآن و سایر کتابها
نمیتوانیم توقع داشته باشیم که مادری موفق باشیم؛ ولی کتاب نخوانیم. مربی واقعی کسی است که دائما در حال آموختن است. اولین منبع اصلی و زنده و آگاهیبخش برای هر مربی قرآن است. خریدار قرآن باشیم و از خدا بخواهیم مسالههای زندگیمان را با قرآن حل کنیم. در کنار آن از کتابهای دیگر غافل نشویم. کتابهایی که روایتهای مادران را شرح میدهند و تصویر مناسبی از زندگی زیسته دیگران را تصویر میکنند در یادگرفتن مهارتها نقش بسزایی دارند؛ البته که مطالعه هر کتاب خوبی مفید است (۲).
شرکتکردن در دورهها
نشستن پای صحبت استاد یعنی گرفتن عصاره سالها تلاش و تجربه. این ملاکها به ما کمک میکنند در هر دورهای شرکت نکنیم. ۱- استادی را انتخاب کنیم که در بستری دینی طرح بحث میکند تا با نسخههای عجیب مواجه نشویم. این استاد اگر صاحب نظریه و کتاب بوده و در کنار آن مشاور باشد یا با بچهها در مدرسه و... مواجهه داشته باشد بهتر میتواند ما را راهنمایی کند. ۲- پشت سر هم دورهشرکت نکنیم. برای هضم مطالب قبلی به خودمان فرصت بدهیم. هر دانشی زمانی خوب است که منجر به فکر و عمل بیشتر بشود. برای تمرینکردن آموختههایمان وقت بگذاریم. ۳- وقتی دانشجو یا دانشپژوه نیستیم بین نظریات مختلف خودمان را گیج نکنیم. یک رویکرد را اصل قرار بدهیم و هر چیز دیگری را که میشنویم با این منطق قبول یا رد کنیم. کتاب «تربیت بر مدار فطرت» مروری بر اندیشه تربیتی اسلام و بر اساس نظریات بنیادین شهید مطهری (ره) است که مطالعه آن برای مادرانی که دغدغه آشنایی با تربیت در لایههای بنیادین و فلسفی دارند بسیار راهگشاست.
مشاوره
برخی مواقع حال یک مادر خوب نیست. نارضایتی و مشغلههای فکری او به جایی رسیده که کتابخواندن و شرکت در دوره جواب نمیدهد. این ایام مادر نیاز به نقطهزنی به اسم «مشورت» دارد. در مشورت علاوه بر مراجعه به مشاور خوب، مراقب استمرار در مشورتگرفتن هم باشیم؛ اگر مساله یا مسائل ما پیچیده و چند بعدی شدند با انجام راهکارها در یک جلسه بدون پیگیری جلسات بعدی چندان راه به جایی نمیبریم.
پینوشت:
۱. در یادداشتهای بعدی بیشتر از این مهارتها خواهیم گفت.
۲. برخی از کتابهای مفید برای مادران: من دیگرما (عباسی ولدی)، راه رشد (حائری شیرازی)، تربیت کودک_مسئولیت و سازندگی_نامههای بلوغ (صفائی حائری) و سایر کتب همین نویسنده، معجزه بن سای (تبیین مساله پیچیده خانهداری با ۲۳ قلم متفاوت)، هفته چهل و چندم (۲۰ روایت از مادران و مشغولیتها و تجاربشان)، پروانهها گریه نمیکنند (خرده روایتهای معلولیت از زبان مادری که کودکی معلول دارد)، سخت شیرین (روایت تلاقی مادری با رشد فردی و کنشگری اجتماعی او).
یادداشت رویای مامان همه کاره ادامه دارد...
برگرفته از بیانات استاد اعلایی
نگارنده سرکار خانم صالحی پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی