۷ راهکار برای کاهش اضطراب در ایام امتحانات
داشتن حس ناامیدی و ناتوانی در امتحانات، مانعی جدی برای موفقیت فرزندان ماست. برای رهایی از جملاتی مثل: هیچی یادم نمییاد، اگه فردا نتونستم به سوالها جواب بدم چی؟ ۷ راهکار برای کاهش اضطراب را بیان میکنیم.
1- داشتن انتظار معقول
دانشآموزانی که تجارب ناخوشایندی از شکستهای پیدرپی دارند یا به دلایل مختلف منتظر کسب بهترین نمرات هستند، اضطراب بیشتری را تجربه میکنند. آیا دچار وسواس مطالعه هستیم؟ کمالگرایی، مانع عملکرد بهتر ماست؟ مدام در حال مقایسه خود با دیگران هستیم؟ اطرافیان بهاندازه لازم از ما حمایت میکنند؟ برای چه هدفی میخواهیم درس بخوانیم؟
2- تشویق توانمندیها
هر انسانی با استعدادهایی متولد میشود. قراردادن فرزندمان در موقعیتهای مختلف، به چالش کشیدن او، اجازه خطاکردن (وقتی آسیب جدی به خودش و اطرافیان نمیزند) مواردی هستند که باعث شکوفایی بیشتر استعدادهای او میشوند. وقتی فرزندمان جایی ضعیف عمل کرده، علت را با هم بررسی کنیم. بهموازات این کار توانمندیهای او را ببینیم و از تشویق و تقویتشان غافل نباشیم.
3- تقویت عزتنفس
میزان تلاش فرزندمان برایمان اهمیت داشته باشد، نه صرف نتیجه آزمون. هر چقدر شناخت بیشتری از ویژگیهای ذهنی، روانی و جسمی فرزندمان داشته باشیم، بیشتر از مقایسه او با دیگران پرهیز میکنیم. وقتی تلاش کرده؛ ولی از عملکردش ناراضی است، اشتباهات و نمرات پایینش را پررنگ جلوه ندهیم. رضایتمان را با گفتن جملاتی ابراز کنیم: «این دوتا سؤال چقدر سخت بوده، چه خوب نوشتی»، «چه حفظی! به چه دردی میخورده این سؤال؟»
4- بررسی عوامل
گاهی صحنه امتحانات شبیه صحنه دادگاه یا حسابرسی میشود، یا سطح انتظارات ما با توان فرزندانمان تناسب ندارد. این مسائل باعث نگرانی و اضطراب میشود. همینطور مواردی مثل: پایه درسی ضعیف، درس نخواندن در طول سال و انباشت مطالب برای شب امتحان، آشنا نبودن با شیوه مطالعه یا زمانمندی درست، مرورنکردن مطالب، خواب و تغذیه ناکافی، دیر رسیدن به آزمون و... . علت درونی و بیرونی این اضطرابها را شناسایی کرده و برای رفع آنها اقدام کنیم.
5- کمک برای تلاش بیشتر
کمک کنیم فرزندانمان در حد تواناییشان تلاش کنند. هر اندازه آمادگی ذهنی و تسلط ما برصص موضوع، بیشتر باشد اضطراب کمتری را تجربه میکنیم. توجه بیشتر به روشهایی مثل خلاصهکردن و یادداشتبرداری، ذهن را فعالتر کرده و یادگیری را بهبود میبخشد. مواردی مثل هدایت تحصیلی، کلاسهای تقویتی، استفاده از محتواهای آفلاین منجر به تلاش بیشتر میشوند. مشاوره استعداد، تصویر روشن از آینده داشتن، صحبت در مورد آرزوها و اهمیت علمآموزی هم باعث انتخاب آگاهانهتر برای رسیدن به هدف میشوند.
6- بسترسازی
تجربه شرکت در آزمونهای متعدد و در شرایط متفاوت، گزینه خوبی برای کاهش اضطراب است. این تجربه میتواند در منزل اتفاق بیفتد، یعنی از خودمان امتحان بگیریم. سؤالاتی را روی برگه بنویسیم و با جوابدادن به آنها مطالبی که یاد گرفتیم را بهتر ذخیره کنیم. گاهی برخی اطرافیان و حرفها مانند «کلی آزمون حل کردم»، «همه نمونه سؤالات رو خوندم» را قبلاً تجربه کردیم، از افراد و حرفهایی که باعث اضطرابمان میشوند تاحدامکان فاصله بگیریم.
7- بررسی نظام ارزشی
آیا شیوه تربیتی یا نظام ارزشی خانواده ما به نحوی هست که ارزشها را خلاصه در نتیجه امتحان نبینیم؟
نگارنده سرکار خانم صالحی پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی